با توجه به مصرف بیش از حد آب و در پی آن کمبود میزان آب شرب و قابل مصرف، اهمیت تصفیه آب و احیای مجدد آب‌های آلوده و فاضلاب‌ها پدیدار می‌شود. این آب‌های مصرفی بر اثر تصفیه‌ای که بر روی آن‌ها انجام می‌شود مجددا وارد چرخه‌ی استفاده شده و می‌توان آن‌ها را بدون دغدغه در محیط زیست رها کرد. در حالت کلی فاضلاب صنعتی و یا فاضلاب کارخانه‌ها به فاضلابی گفته می‌شود که بر اثر انجام فعالیت‌های صنعتی و کارخانه‌ای مختلف تولید می‌شود. فاضلابهای تولید شده در صنایع و فاضلاب کارخانه‌ها بخش عمده‌ای از فاضلاب‌ها را تشکیل می‌دهند. علاوه بر آن فاضلاب کارخانه‌ها و صنایع، آلوده‌ترین نوع فاضلاب محسوب می‌شوند که متاسفانه در اکثر اوقات با نادیده گرفتن مضرات آن به محیط زیست و جانداران، به صورت مستقیم در محیط زیست رها سازی شده و به عواقب آن هیچ گونه توجهی نمی‌شود. فاضلابهای کارخانه‌ها بسته به نوع فعالیتی که یک کارخانه انجام می‌دهد می‌تواند متفاوت باشد و میزان آلودگی آن نیز طبعا متغیر خواهد بود. وجود روغن گریس، آلاینده‌های سمی مانند سیانید، مواد آلی موجود در کارخانه‌های مواد غذایی و…. در فاضلابهای صنعتی، نگرانی‌ها را از رهاسازی بدون انجام عملیات تصفیه بر روی فاضلاب کارخانه‌ها و صنایع، بیشتر و بیشتر کرد تا به گونه‌ای که از سال ۲۰۱۵ به بعد، رهاسازی فاضلابهای صنعتی و کارخانه‌ها بدون انجام عملیات تصفیه، جرم محسوب می‌شود. کارخانه‌هایی نظیر صنایع غذایی و دارویی، بیمارستان‌ها، صنایع نساجی، صنایع خودرو، صنایع گوشت و کشتارگاه‌ها، صنایع فولاد و پتروشیمی از جمله صنایعی هستند که پسماند و فاضلابهای تولید شده از آن‌ها بسیار خطرناک بوده و رهاسازی آن‌ها بدون انجام تصفیه به شدت خطرناک است. پس قبل از رهاسازی این آب‌ها در محیط زیست، باید از ناسالم بودن آن اطمینان حاصل کرد.
مزایای تصفیه فاضلاب کارخانه
- حفظ محیط زیست سالم و عاری از آلودگی
- جلوگیری از آلودگی مخازن آب‌های سالم و آب دریا‌ها و دریاچه‌ها
- جلوگیری از مرگ جانداران و تغییر اکوسیستم
- کاهش مصرف آب شیرین کارخانه‌ها و صنایع
- کاهش هزینه برداشت آب
- جلوگیری از مصرف و هدر رفت آب در صنایع
فرایند تصفیه فاضلاب
طبیعتا فرایند تصفیه فاضلاب کارخانه بسته به نوع فاضلابی که تولید می‌شود متفاوت است. اگر میزان این آلودگی زیاد بوده و فاضلاب حاصل شده ناخالصی‌های زیادی داشته باشد، فرایند تصفیه فاضلاب نیز پیچیده‌تر بوده و نیاز به دقت و تجهیزات بیشتری خواهد داشت. همه‌ی فرایند‌های تصفیه فاضلاب کارخانه باید به گونه‌ای باشد که آب حاصل از تصفیه، از استانداردهای لازم برخوردار بوده و کمترین میزان آلودگی و ناخالصی را در خود نداشته باشد. فرایند تصفیه فاضلاب کارخانه‌ها و فاضلاب صنعتی در سطوح مختلف فیزیکی، بیولوژیکی و شیمیایی انجام می‌شود.
- سطح فیزیکی (تصفیه مقدماتی)
در این سطح، جداسازی آلاینده‌های بزرگی که با چشم غیر مسلح قابل دیدن هستند مانند کاغذ، لاستیک، چوب، پلاستیک و یا هر چیز دیگری که باعث ایجاد آلودگی و ناخالصی می‌شود طی روش‌هایی مانند غربالگری، رسوبگذاری، محفظه شنی و شفاف کننده‌ها انجام می‌شود.
- سطح فیزیکی و شیمیایی( تصفیه اولیه)
در این سطح هر دو روش فیزیکی و شیمیایی با هم و برای حذف ناخالصی‌هایی مانند مواد جامد معلق و مواد آلی انجام می‌شود. این حذف آلودگی‌ها در مراحل مختلف مثل انعقاد، لخته کردن، خنثی سازی و شفاف کننده‌های اولیه انجام می‌شود.
- سطح شیمیایی و بیولوژیکی (تصفیه ثانویه)
در این مرحله که فرایند‌های شیمیایی و بیولوژیکی با هدف حذف آلیاژ‌ها و مواد جامد معلق با دقت بیشتر طی روش‌های فرایند لجن فعال، حوضچه‌های هوادهی و فیلترهای چکانه انجام می‌شود.
- سطح فیزیکی، شیمیایی و بیولوژیکی (تصفیه پیشرفته و یا ضدعفونی نهایی)
طی این مرحله فرایندهایی جهت بالا بردن سطح کیفیت آب تصفیه شده برای استفاده‌ی مجدد و یا رهاسازی آن در محیط زیست است. در این روش با استفاده از انعقاد شیمیایی و رسوب گذاری، فیلتراسیون، اسمز معکوس و ضد عفونی کننده یو وی تمام آلاینده‌های احتمالی در مراحل قبل به کل از بین می‌رود.
انجام همه‌ی این مراحل به میزان آلودگی فاضلاب تولید شده از صنایع و کارخانه‌ها بستگی دارد. لذا هر کدام از این مراحل برای از بین بردن آلودگی‌ها، از پایین ترین سطح تا بالاترین میزان ممکن، انجام شده و در پایان هر کدام یک آزمایش جهت سالم بودن آب گرفته شده و در صورت عدم وجود آلاینده‌ها و رسیدن آب به استاندارد لازم، عمل تصفیه متوقف می‌شود. در صنایع شیمیایی و پتروشیمی انجام همه مراحل تصفیه، الزامی است.
قیمت تصفیه فاضلاب کارخانه‌ها
تصفیه فاضلاب کارخانه‌ها یک فرایند بسیار بزرگ و پیچیده‌ای است که نیاز به تجهیزات پیشرفته و مهندسین مجرب دارد. قیمت تصفیه فاضلاب کارخانه، به صورت مستقیم به میزان آلودگی موجود در فاضلاب و تبعا نوع فاضلاب تولید شده بستگی دارد. اصولا به خاطر اینکه فاضلاب کارخانه و صنایع بدترین نوع فاضلاب می‌باشد و میزان آلودگی شیمیایی آن بسیار زیاد بوده و در صورت تصفیه نادرست خسارت‌های جانی و مالی بزرگی ایجاد می‌شود، نیاز به دقت بسیار بالا و هزینه‌های سنگین، جهت انجام درست فرایند تصفیه فاضلاب کارخانه و صنایع داشته و کلیه عملیات باید تحت نظر مهندسان و مبتنی بر نتایج آزمایشات حاصل از آب تصفیه شده انجام شود.