میزان آب در کره‌ی زمین یکسان است و این مقدار دائماً از حالتي به حالت ديگر تغيير پيدا مي‌كند. يكي از اين تغييرات تبخيرها است. این آب‌ها در ارتفاعات تبدیل به ابر شده و زمانی که هسته تراكم بقدر كافي وجود داشته باشد و كندانسيون آب بر روي آن انجام گيرد، به دليل برخورد با هواي سردتر، به صورت بارندگي به زمين بر مي‌گردد. و این چرخه در حال تکرار دائم قرار دارد.
آب سالم از دو بعد بهداشتي و اقتصادي حائز اهميت است. از بعد اقتصادي به حرکت درآورنده چرخ صنعت و رونق بخش فعاليت كشاورزي است. و از بعد بهداشتي آب با كيفيت، تضمين كننده سلامت انسان است . آب سالم با شكل ظاهري و با وسعت محتوايي آن دنياي زنده ديگري است. به علت اهميت آب سالم در زندگي انسان، مصارف آب در يك اجتماع تحت عنوان مصارف منفعتي در نظر گرفته می‌شود. و شامل مصارف بهداشتي و شرب، كشاورزي و مصارف صنعتي می‌باشد.
مشکلات ناشی از عدم تصفیه فاضلاب
به طور متوسط میزان مصرف آب در کشور عزیزمان ایران برابر است با:
۸۰% آب‌ها جهت كشاورزي
۱۲%جهت شرب و مصارف داخلي شهرها
۸% جهت صنعت
اما نکته قابل توجه این است که 80 تا 90 درصد از آب مصرفی در شهرها تبدیل به فاضلاب می‌شوند. و اگر این فاضلاب‌ها تصفیه نشوند به سرعت مشکل کم آبی بیداد کرده و با اتمام منابع آبی مواجه خواهیم شد. اهمیت تصفیه فاضلاب و تاثیر آن بر زندگی انسان ها زمانی هویدا گشت که مشکلات بسیار زیاد و غیر قابل جبرانی از عدم تصفیه فاضلاب به وجود آمد. این مشکلات به گونه‌ای حائز اهمیت بودند که هرکدام به تنهایی یک معضل اجتماعی محسوب می‌شد:
- پخش عناصر بيماري زا در محيط (باكتري، ويروس و انگل) و دوام چرخه آن‌ها
- افزودن مواد اکسیژن خواه به محيط هاي آب يا خاك
- افزودن مواد مغذي (ازت و فسفر) كه رشد گياهان اوليه را تشديد مي‌نمايد.
- افزودن مواد آلي محلول سنتتيك به محيط (دترژان‌ها، حشره کش‌ها و مواد فنلي)
- افزودن مواد معدني محلول
- افزودن مواد روغني و نفتي
- افزودن مواد معلق و كلوئيدها
- افزودن مواد راديواكتيو
- آلودگي حرارتي (افزودن حرارت محيط وارده)
و هزاران مشکل دیگر که با رهاسازی فاضلاب‌ها در محیط زیست به وجود می‌آید. شیوع بیماری هایی نظیر لپتوسپيروزيس (بيماري ويلز)، گوش درد چركي، مننژيت از استخر،كونژونكتيويت و… هزاران بیماری دیگری که در اثر مصرف آب آلوده ایجاد شده و تشدید می‌یابند موجب گردید تا راه کارهای اساسی در سطح جهانی و گسترده برای تصفیه آب انجام شود. امروزه بخش وسیعی از فاضلاب‌ها، تصفیه شده و مجددا وارد چرخه استفاده می‌شود و در صورت عدم استفاده دوباره پساب‌های خطرناک موجود در فاضلاب‌های صنعتی از هرگونه مواد آلوده عاری شده و پس از آن در طبیعت رهاسازی می‌شوند.
اهمیت تصفیه فاضلاب در چند دهه گذشته
با افزایش روزافزون جمعیت و همچنین بالا رفتن سطح زندگی مردم در چند دهه اخیر که نیازمند مصرف آب در سطح وسیعی بود، میزان منابع آبهای قابل استفاده کاهش یافته و به دنبال آن میزان فاضلاب‌ها فزونی یافت. درست در همین زمان بود که تعادل بين تامين آب و شدت تقاضا با بحران روبرو شد. در کشور عزیزمان ایران نیز این تعادل در سطح بسیار وسیع و گسترده‌ای به هم خورد. به گونه‌ای که در چندین دهه گذشته ایران در مرز کم آبی شدید قرار گرفت. در ادامه به برخی از این موارد اشاره شده است:
- قرار گیری كشور ايران در كمربند خشك كره زمين
- بالا رفتن سطح بهداشت و زندگي مردم و رفاه آن‌ها
- جمعيت رو به افزایش كشور
- آلودگی منابع آبی موجود با انواع فاضلاب‌هاي شهري و صنعتي
- توزيع نامناسب بارندگي در كشور
- پیشرفت روز افزون صنایع و افزایش پساب های صنعتی تولید شده
- ثابت ماندن منابع آب تجديد پذير و عدم مديريت صحيح منابع و كنترل صحيح مصارف
تصفیه فاضلاب و انجام همروند برخی فعالیت ها
در سه دهه گذشته و با توجه به موارد گفته شده، بیش از بیش به مساله بحران کم آبی توجه شد و در همین راستا توجه بسیار فاخر و گسترده‌ای در خصوص تصفیه آب، انجام شد. البته تصفیه آب به تنهایی قادر به تامین آب مورد نیاز و جلوگیری از اسراف آب سالم و قابل شرب نیست، و باید به برخی موارد به صورت همروند توجه شود. مواردی همچون:
- نهادينه كردن فرهنگ مصرف آب و رفع ترس از مصرف پساب در كشاورزي و آبزي پروري
- پيشنهاد اصلاح تجهيزات و تاسيسات موجود مصرف کننده آب در منازل و بخش خصوصي
- استفاده از كاهنده‌هاي مصرف
- استفاده حداکثری از حجم ماشين لباسشويي و استفاده از ماشين ظرفشويي با راندمان بالا
- عدم تخليه زباله به فاضلابروها
- کاهش زمان استحمام، بازرسي‌هاي دوره‌اي كولرها
- استفاده از گونه‌هاي گياهان كم مصرف و متناسب با اقليم در باغچه كاري
- پرهيز از آب پاشي خيابان‌ها، پياده روها و شستشوي ماشين با شلنگ آب و …
همه این موارد مهم بوده و باید در کنار تصفیه آب به آن‌ها توجه نمود. زیرا اگر تصفیه آب در سطح کاملا پیشرفته و جامع پیاده سازی شود ولی به موارد فوق توجه لازم نشود، دوباره آبهای قابل استفاده وارد چرخه فاضلاب می‌شوند..